ប្រែសម្រួលជាខេមរភាសាដោយ លី សុខណា

បេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម (ប.ស.ស) គឺជាគ្រឹះស្ថានសាធារណៈរបស់រដ្ឋ នៅកម្ពុជា ដែលតួនាទីចំប្បងគឺគ្រប់គ្រងលើរបបសន្តិសុខសង្គម និងអត្ថប្រយោជន៍ដល់អ្នកធ្វើការងារនៅកម្ពុជា។

អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ បានបញ្ជាក់ថា ប.ស.ស អាចធានាបាននូវសុវត្ថិភាពហិរញ្ញវត្ថុ ការទទួលបានការថែទាំសុខភាព និងការការពារលើស្ថានភាពឬគ្រោះថ្នាក់ណាមួយដែលមិនអាចដឹងមុន សម្រាប់អ្នកធ្វើការ និងគ្រួសាររបស់ពួកគេ។

យោងតាមគេហទំព័ររបស់ ប.ស.ស. មូលនិធិនេះដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពសង្គម និងជីវភាពរបស់និយោជិក លើកកម្ពស់ការរួបរួមជាតិ និងរួមចំណែកដល់ការលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពរួមរបស់សង្គម។

dynamic_detail_1

ខណៈដែលនិយោជិកនៅកម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាផ្សេងៗក្នុងជីវភាពរស់នៅសព្វថ្ងៃរបស់ពួកគេ ដូចជាការមិនមានការងារធ្វើ តម្រូវការថែទាំសុខភាព និងពិការភាពដែលមិននឹកស្មានដល់។ ប.ស.ស ឈរជាសសរស្តម្ភនៃការគាំទ្រ ដែលបានផ្តល់នូវប្រព័ន្ធដែលមានសុវត្ថិភាពដើម្បីគាំទ្រអ្នកបំពេញការងារ និងគ្រួសាររបស់ពួកគេដើម្បីទ្រទ្រង់ដល់ការរស់នៅប្រកបដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។

ឥទ្ធិពលរបស់ ប.ស.ស. មិនមែនគ្រប់ដណ្តប់តែចំពោះអ្នកធ្វើការតែប៉ុណ្ណោះទេ តែវាក៏បានជំរុញដល់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ច កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងធានាបាននូវសុវត្ថិភាពជាងមុនពេលបំពេញការងារ។

ធាតុបួនសំខាន់ៗ

ប្រព័ន្ធសន្តិសុខសង្គមនៅកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥ ដោយ ប.ស.ស ទទួលបន្ទុកគ្រប់គ្រង និងអនុវត្តប្រព័ន្ធនេះតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ ដែលពេលនោះគេស្គាល់ថាជានាយកដ្ឋានសន្តិសុខសង្គម។

ស្ថាប័ននេះត្រូវបានកែលម្អឡើងវិញជាស្ថាប័នសាធារណៈរបស់រដ្ឋក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ ដោយឆ្លងកាត់ការកែលម្អចុងក្រោយបំផុតនៅឆ្នាំ ២០២០។

dynamic_detail_2

ប.ស.ស ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ហើយប្រតិបត្តិការរបស់វាត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនូវកញ្ចប់ថវិកាមួយផ្នែក។

ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ប.ស.ស. បានពង្រីកការគ្របដណ្តប់របស់ខ្លួនដើម្បីរួមបញ្ចូលអ្នកធ្វើការកាន់តែច្រើនពីវិស័យផ្សេងៗ ហើយបានណែនាំគម្រោងថែទាំសុខភាព គម្រោងគ្រោះថ្នាក់ពេលបំពេញការងារ គ្រោងការណ៍ប្រាក់សោធននិវត្តន៍ និងអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់អ្នកដែលមិនមានការងារធ្វើ។

ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គមរួមមាន តំណាងមកពីរដ្ឋាភិបាល និយោជក និងអ្នកធ្វើការនានា។ អ្នកទាំងនេះផ្តល់ទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រ និងការណែនាំអំពីគោលនយោបាយ។

ប.ស.ស បានបំពាក់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលសម្រាប់ប្រតិបត្តិការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងបានសហការជាមួយអង្គការអន្តរជាតិដើម្បីបង្កើនគុណភាពសេវាកម្មរបស់ខ្លួន។

តើមូលនិធិនេះគ្របដណ្តប់លើផ្នែកណាខ្លះ ហើយអ្នកណាខ្លះនឹងទទួលបានវា?

ការគ្របដណ្តប់របស់ ប.ស.ស. រួមមានបុគ្គលិកក្នុងវិស័យផ្លូវការ មន្ត្រីរាជការ និងសមាជិកនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។

របបប្រាក់សោធននិវត្តន៍របស់ ប.ស.ស. ផ្តល់ប្រាក់សោធននិវត្តន៍ពេលបុគ្គលិកមានអាយុ ៦០ ឆ្នាំ ឬក្នុងករណីមានជំងឺ ឬពិការភាព ហើយក៏ផ្តល់ប្រាក់សោធននេះដល់សាច់ញាតិក្នុងករណីមានមរណភាពផងដែរ។

នៅក្រោមប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាព សមាជិក ប.ស.ស. ទទួលបានសេវាបង្ការសុខភាព ការព្យាបាលវេជ្ជសាស្រ្ត និងសេវាថែទាំផ្សេងទៀត។ ប្រាក់ឧបត្ថម្ភប្រចាំថ្ងៃក៏ត្រូវបានផ្តល់ជូនក្នុងអំឡុងពេលឈប់សម្រាកឈឺ ឬគ្រោះថ្នាក់ រួមទាំងគ្របដណ្តប់លើហានិភ័យការងារ និងការឈប់សម្រាកពេលសម្រាលកូន សម្រាប់ស្រ្តីផងដែរ។

សម្រាប់ប្រព័ន្ធហានិភ័យការងារ សមាជិក ប.ស.ស. ត្រូវបានការពារក្នុងករណីគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលធ្វើការ ឬពេលធ្វើដំណើរទៅមករវាងផ្ទះ និងកន្លែងធ្វើការ ក៏ដូចជាពេលមានជំងឺផងដែរ។

នៅក្នុងប្រព័ន្ធអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់អ្នកមិនមានការងារធ្វើ យោងតាមច្បាប់ការងារ បុគ្គលនីមួយៗ រួមមានបុគ្គលិកខាងវិស័យអាកាសចរណ៍ និងលើសមុទ្រ និងអ្នកធ្វើការតាមផ្ទះ នឹងមានសិទ្ធិទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ការងារបណ្តោះអាសន្នក្នុងអំឡុងពេលមានបញ្ហាប្រឈមសេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងអំឡុងពេលពួកគេស្វែងរកការងារថ្មី ឬទទួលបានឱកាសបណ្តុះបណ្តាលថ្មី។

ប.ស.ស. បានអនុវត្តប្រព័ន្ធអនឡាញ និងប្រព័ន្ធទូទាត់អនឡាញ ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ការប្រមូលវិភាគទាន។ ការរួមចំណែកទាំងនេះផ្តល់ឱ្យសមាជិកនូវសិទ្ធិទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍សន្តិសុខសង្គម រួមទាំងសេវាថែទាំសុខភាព អត្ថប្រយោជន៍សម្រាលកូន និងប្រាក់សោធននិវត្តន៍ ដោយធានាបាននូវសន្តិសុខហិរញ្ញវត្ថុ និងការគាំទ្រផ្សេងៗទៀត។

ការរួមចំណែកក្នុងផ្នែកហានិភ័យការងារ

ការរួមចំណែកដល់ហានិភ័យការងារគឺជាការទទួលខុសត្រូវរបស់និយោជក ឬម្ចាស់សហគ្រាស។ អ្នកធ្វើការមិនតម្រូវឱ្យបង់ប្រាក់ណាមួយចំពោះការរួមចំណែកក្នុងហានិភ័យការងារទេ។

យោងតាមតារាងនៅលើគេហទំព័ររបស់ ប.ស.ស. បានបង្ហាញថា អត្រារួមចំណែកដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាលើហានិភ័យការងារត្រូវបានកំណត់ស្មើនឹង ០.៨ ភាគរយនៃប្រាក់ឈ្នួលសរុបរបស់កម្មករ។

ចំពោះការរួមចំណែកក្នុងគម្រោងថែទាំសុខភាព ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០១៨ វាជាកាតព្វកិច្ចរបស់និយោជកក្នុងការរ៉ាប់រងការទូទាត់នេះ។

ការរួមចំណែកក្នុងផ្នែកថែទាំសុខភាព

ការរួមចំណែកដល់គម្រោងថែទាំសុខភាពត្រូវបានធ្វើឡើងដោយនិយោជក និងនិយោជិកទាំងពីរភាគី។

អត្រាវិភាគទានដោយនិយោជក ឬម្ចាស់សហគ្រាសត្រូវបានកំណត់ ១.៣ ភាគរយនៃប្រាក់ឈ្នួលសរុបរបស់និយោជិក។

ដូចគ្នានេះដែរ សម្រាប់គម្រោងនេះនិយោជិកក៏រួមចំណែកក្នុងអត្រា១.៣ ភាគរយនៃប្រាក់ឈ្នួលសរុបរបស់ពួកគេផងដែរ។

ការគណនាប្រាក់រួមចំណែកសម្រាប់គម្រោងថែទាំសុខភាពនេះត្រូវបានធ្វើដូចគ្នាទៅនឹងគម្រោងហានិភ័យការងារដែរ។

ការរួមចំណែកក្នុងគ្រោងការណ៍ប្រាក់សោធននិវត្តន៍

ការរួមចំណែកដល់គម្រោងប្រាក់សោធនត្រូវបានធ្វើឡើងដោយនិយោជក និងនិយោជិក ប៉ុន្តែនៅកម្រិត និងឆ្នាំនៃការបម្រើការងារខុសៗគ្នា។

យោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់ ប.ស.ស. សម្រាប់រយៈពេលប្រាំឆ្នាំដំបូង ការរួមចំណែកត្រូវបានគណនាជា ៤ ភាគរយនៃប្រាក់ខែរបស់និយោជិក ដែលនិយោជកបង់ ៤ ភាគរយ។

អនុក្រឹត្យបានបន្ថែមថា ការរួមចំណែកត្រូវតែមាន ៨ ភាគរយនៃប្រាក់ខែរបស់បុគ្គលិកបន្ទាប់ពីការងារប្រាំឆ្នាំ។ ហើយបន្ទាប់ពី ១០ ឆ្នាំ អត្រានៃការរួមចំណែកត្រូវតែកើនឡើងថែម ២.៧៥ ភាគរយទៀតនៃប្រាក់ខែសរុប។

ការរួមចំណែកទាំងនេះគឺផ្អែកលើប្រាក់ខែរបស់និយោជិក។ និយោជកមានទំនួលខុសត្រូវក្នុងការកាត់ចំណែកនៃការរួមចំណែករបស់និយោជិត និងផ្ទេរវារួមជាមួយនឹងការរួមចំណែករបស់ស្ថាប័នខ្លួនទៅ ប.ស.ស. ជាប្រចាំខែ។

ថវិកាមានកំណត់ និងការគ្របដណ្តប់របស់ ប.ស.ស

លោក អាត់ ធន ប្រធានសហព័ន្ធការងារកម្ពុជា (CLC) បានបង្ហាញពីភាពចាំបាច់នៃការកែលម្អបន្ថែមទៀតនៅក្នុងសេវាកម្មរបស់ ប.ស.ស.។ មានបុគ្គលិកវិស័យឯកជនជាងពីរលាននាក់ដែលបានចុះឈ្មោះនៅកម្ពុជា និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចំនួន ៤០០ ០០០ នាក់ដែលកំពុងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពី ប.ស.ស.។

លោក អាត់ ធន បានលើកឡើងថា៖ «ចំនួនយុវជនកម្ពុជាមានប្រហែលប្រាំបីលាននាក់ ដូច្នេះនៅតែមានប្រជាជនសំខាន់ៗមួយផ្នែកទៀតដែលមិនអាចទទួលបានសេវាកម្មទាំងនេះ»។

ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃ ប.ស.ស. លោកបាននិយាយថា ទោះបីជា ប.ស.ស. ផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍មួយចំនួនក៏ដោយ ក៏វានៅមានដែនកំណត់ក្នុងការគ្របដណ្តប់ និងដែនកំណត់នៃសេវាកម្មរបស់ខ្លួននៅឡើយ ដែលតម្រូវឱ្យមានការកែលម្អបន្ថែមទៀត។ «ដំណើរការរបស់ ប.ស.ស. មិនទាន់ល្អនៅឡើយទេ វាជាការប្រសើរប្រសិនបើមានការកាត់បន្ថយកចំណាយនៃការព្យាបាល និងពិការភាពសម្រាប់នយោជិកជាច្រើន។»

លើសពីនេះទៀត លោក អាត់ ធន បានបន្តទៀតថា គុណភាពនៃសេវាវេជ្ជសាស្រ្តត្រូវការការកែលម្អឡើយវិញ ដោយបានចែករំលែកថាក្រមសីលធម៌ និងការរើសអើងក្នុងការទទួលបានការថែទាំសុខភាពដោយផ្អែកតាមខ្សែស្រឡាយនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមនៅឡើយ។

ថវិកាបច្ចុប្បន្នរបស់ ប.ស.ស. គឺនៅមានកំណត់ ដែលវាបានប៉ះពាល់ដល់ទាំងសេវាកម្មដែលបានផ្តល់ជូនប្រជាជន និងប្រព័ន្ធទូទាត់។

លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ពេទ្យគ្រប់រូបគួរតែប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការអនុវត្តក្រមសីលធម៌ និងលុបបំបាត់ការរើសអើងក្នុងការផ្តល់សេវាព្យាបាលរបស់ខ្លួន។ ទាំងអ្នកមានកាត ប.ស.ស. និងអ្នកដែលគ្មានកាតគួរតែទទួលបានការព្យាបាល និងការថែទាំស្មើគ្នា»។

លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ពីសារៈសំខាន់នៃការបង្កើនថវិការបស់ ប.ស.ស. និងពង្រីកសមាជិកភាពរបស់ខ្លួន។ «ដើម្បីធានាបាននូវការគ្របដណ្តប់របស់ខ្លួន គឺគួរតែបង្កើនថវិកា និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ ប.ស.ស. ដើម្បីលើកទឹកចិត្តអ្នកធ្វើការ ឬនិយោជិក ឱ្យក្លាយជាសមាជិកនៃគម្រោងនេះកាន់តែច្រើន»។

អត្ថប្រយោជន៍នៃ ប.ស.ស.

លោក សេង វណ្ណារា ដែលជាបុគ្គលិកធ្វើការក្នុងវិស័យឯកជន បានចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់គាត់ក្នុងការប្រើប្រាស់សេវាកម្ម ប.ស.ស. នៅកម្ពុជា។

លោកបានបញ្ជាក់ថា ប.ស.ស. បានសហការជាមួយមន្ទីរពេទ្យឯកជន ដែលអាចឱ្យយើងប្រើប្រាស់កាត ប.ស.ស. បានសម្រាប់ផ្តល់សេវាកម្មថែទាំសុខភាព ព្រោះវាអាចកាត់បន្ថយហ្វូងមនុស្សដែលបណ្តុំគ្នាទៅពេទ្យរដ្ឋ និងបង្កើនភាពងាយស្រួលដល់អ្នកប្រើប្រាស់កាត ប.ស.ស. ផងដែរ។

លោកបានបន្តថា៖ «ខ្ញុំបានប្រើប្រាស់សេវាកម្ម ប.ស.ស. នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ មនុស្សជាច្រើនត្រូវរង់ចាំយូរដោយសារត្រូវបំពេញឯកសារជាច្រើនដំណាក់កាល ហេតុនេះហើយ ប.ស.ស. គួរតែត្រូវបានកែលម្អផ្នែកនេះវិញ»៕